Деепричастие на madan / meden

Деепричастие на -madan / -meden обозначает:

второстепенное действие, которое совершается / совершилось / совершится прежде, чем главное действие.

Например:

Ben sizinle konuşmadan rahat olamam. — Пока я не поговорю с вами, я не успокоюсь.
(то есть для начала должно совершиться второстепенное действие: я должна поговорить с вами, а только потом должно совершится главное действие — я успокоюсь)

Ben seni görmeden hiçbir yere gitmiyorum. — Пока я не увижусь с тобой, я никуда не пойду. (то есть для начала должно совершиться второстепенное действие: я должна увидеть тебя, а только потом совершится главное действие — я уйду)

В нашей речи мы такие фразы переводим вопросом что не сделав? или что не делая?. Как мы видим, эта форма будет стоять всегда в отрицательной форме, а иногда даже с предлогом без.

Например:

Öğrenciler dinlenmeden sınava hazırlanıyorlar. — Студенты, не отдыхая, готовятся к экзамену.
Öğrenciler dinlenmeden sınava hazırlanıyorlar. — Студенты без отдыха готовятся к экзамену.

В первом предложении мы использовали отрицательное деепричастие, во втором предложении мы заменили этот оборот предлогом без. В турецком языке между этими двумя предложениями абсолютно нет разницы, однако в русском языке написание несколько отличается. Поэтому, вы можете использовать ту форму, которая вам наиболее удобна.

Формула образования:

Основа глагола + аффиксы -madan / -meden

Выбор нужного аффикса -madan / -meden определяется согласно Закону гармонии гласных на «2»

Помните, что эта форма не изменяется по лицам и числам.

Например:

görüşmek — увидеться
ben (я) görüş- meden
sen (ты) görüş- meden
o (он, она, оно) görüş-meden
biz (мы) görüş-meden
siz (вы) görüş- meden
onlar (они) görüş- meden

Sizinle görüşmeden ben bir yere gitmiyorum. — Я никуда не уйду, не увидевшись с вами.

Seninle barışmadan annem rahat uyumaz. — Не помирившись с тобой, мама спокойно не уснёт.

Sınavı vermeden ben tatile gitmeyeceğim. — Не сдав экзамен, я не уйду на каникулы.

Упражнения

Упражнение №1

Вставьте вместо пропусков нужный аффикс

  1. Ты, не стесняясь, обманываешь меня. – Çekin bana yalan söylüyorsun. (yalan söylemek – обманывать)
  2. Не сказав ни слова, она собрала свои вещи и ушла. – Bir şey söyle eşyalarını toplayıp gitti. (eşya – вещь)
  3. Наш преподаватель, не отдыхая, объяснял нам тему занятия. – Hocamız dinlen bize ders anlattı. (hoca – преподаватель / учитель)
  4. Скажи маме, я не вернусь домой, не закончив свои дела. – Anneme söyle, işlerimi bitir eve dönmeyeceğim. (dönmek – вернуться)
  5. Не уехав в Измир, давай встретимся. – Ben İzmir'e git görüşelim. (görüşmek – встретиться)
  6. Не взяв зонт, он вышел на улицу. – Şemsiyesini al çıkmış. (şemsiye – зонт)
  7. Не садись за стол, не вымыв руки. – Ellerini yıka sofraya oturma. (yıkamak – мыть)
  8. Каждый день он уходит на работу, не позавтракав. – Her gün kahvaltı yap işe gidiyor. (kahvaltı – завтрак)
  9. Не сдав экзамен, я не уйду на каникулы. – Sınavı ver ben tatile gitmeyeceğim. (tatil – каникулы)
  10. Студенты без отдыха готовятся к экзамену. – Öğrenciler dinlen sınava hazırlanıyorlar. (sınav – экзамен)
  11. Не сделав уроки, не сможешь получить хорошую оценку. – Ev ödevlerini yap iyi not alamazsın. (not – оценка)
  12. Люди не смогут выжить, не выпив воды. – İnsanlar su iç yaşayamazlar. (su – вода)
  13. Не помирившись с тобой, мама спокойно не уснёт. – Seninle barış annem rahat uyumaz. (rahat – спокойно)
  14. Я не могу читать без очков. – Ben gözlüğümü tak okuyamam. (gözlük – очки)
  15. Без билета вы не сможете войти. – Bilet al içeri giremezsiniz. (bilet – билет)
  16. Я провел эту ночь, не спя. – Bu geceyi uyu geçirdim. (gece – ночь)
  17. Он сказал это, не глядя мне в лицо. – Bunu yüzüme bak söyledi. (yüz – лицо)
  18. Хорошо не подумав, не решай. – İyice düşün karar verme. (karar vermek – решать)
  19. Не увидев тебя, я не уйду. – Seni gör gitmeyeceğim. (görmek – видеть)
  20. Не зная тебя, я не была счастлива. – Seni tanı ben mutlu değildim. (mutlu olmak – быть счастливой)
  21. Я провел эту ночь без сна. – Bu geceyi uyu geçirdim. (geçirmek – проводить)
  22. Не купив билет, вы не сможете войти. – Bilet al içeri giremezsiniz. (almak – покупать)
  23. Я не могу читать, не надев очки. – Ben gözlüğümü tak okuyamam. (takmak – надеть)
  24. Не купив новую квартиру, я не буду делать дома ремонт. – Yeni ev al ben evde onarım yapmayacağım. (onarım – ремонт)

Упражнение №2

Вставьте необходимое слово или фразу

  1. Çekinmeden bana söylüyorsun.
  2. Bir şey söylemeden eşyalarını gitti.
  3. Hocamız dinlenmeden bize ders .
  4. Anneme söyle, bitirmeden eve dönmeyeceğim.
  5. Ben İzmir'e gitmeden .
  6. almadan çıkmış.
  7. Ellerini yıkamadan sofraya .
  8. kahvaltı yapmadan işe gidiyor.
  9. Sınavı vermeden ben gitmeyeceğim.
  10. dinlenmeden sınava hazırlanıyorlar.
  11. Ev ödevlerini yapmadan not alamazsın.
  12. su içmeden yaşayamazlar.
  13. Seninle barışmadan rahat uyumaz.
  14. Ben takmadan okuyamam.
  15. almadan içeri giremezsiniz.
  16. Bu geceyi uyumadan .
  17. Bunu bakmadan söyledi.
  18. İyice düşünmeden .
  19. Seni görmeden .
  20. Seni tanımadan ben .
  21. Bu uyumadan geçirdim.
  22. Bilet almadan giremezsiniz.
  23. Ben gözlüğümü takmadan .
  24. Yeni ev almadan ben onarım yapmayacağım.

Упражнение №3

Переведите с русского на турецкий

  1. Ты, не стесняясь, обманываешь меня. (yalan söylemek — обманывать)
  2. Не сказав ни слова, она собрала свои вещи и ушла. (eşya — вещь)
  3. Наш преподаватель, не отдыхая, объяснял нам тему занятия. (hoca — преподаватель / учитель)
  4. Скажи маме, я не вернусь домой, не закончив свои дела. (dönmek — вернуться)
  5. Не уехав в Измир, давай встретимся. (görüşmek — встретиться)
  6. Не взяв зонт, он вышел на улицу. (şemsiye — зонт)
  7. Не садись за стол, не вымыв руки. (yıkamak — мыть
  8. Каждый день он уходит на работу, не позавтракав. (kahvaltı — завтрак)
  9. Не сдав экзамен, я не уйду на каникулы. (tatil — каникулы)
  10. Студенты без отдыха готовятся к экзамену. (sınav — экзамен)
  11. Не сделав уроки, не сможешь получить хорошую оценку. (not — оценка)
  12. Люди не смогут выжить, не выпив воды. (su — вода)
  13. Не помирившись с тобой, мама спокойно не уснёт. (rahat — спокойно)
  14. Я не могу читать без очков. (gözlük — очки)
  15. Без билета вы не сможете войти. (bilet — билет)
  16. Я провел эту ночь, не спя.. (gece — ночь)
  17. Он сказал это, не глядя мне в лицо. (yüz — лицо)
  18. Хорошо не подумав, не решай. (karar vermek — решать)
  19. Не увидев тебя, я не уйду. (görmek — видеть)
  20. Не зная тебя, я не была счастлива. (mutlu olmak — быть счастливой)
  21. Я провел эту ночь без сна. (geçirmek — проводить)
  22. Не купив билет, вы не сможете войти. (almak — покупать)
  23. Я не могу читать, не надев очки. (takmak — надеть)
  24. Не купив новую квартиру, я не буду делать дома ремонт. (onarım — ремонт)
  1. Çekinmeden bana yalan söylüyorsun.
  2. Bir şey söylemeden eşyalarını toplayıp gitti.
  3. Hocamız dinlenmeden bize ders anlattı.
  4. Anneme söyle, işlerimi bitirmeden eve dönmeyeceğim.
  5. Ben İzmir'e gitmeden görüşelim.
  6. Şemsiyesini almadan çıkmış.
  7. Ellerini yıkamadan sofraya oturma.
  8. Her gün kahvaltı yapmadan işe gidiyor.
  9. Sınavı vermeden ben tatile gitmeyeceğim.
  10. Öğrenciler dinlenmeden sınava hazırlanıyorlar.
  11. Ev ödevlerini yapmadan iyi not alamazsın.
  12. İnsanlar su içmeden yaşayamazlar.
  13. Seninle barışmadan annem rahat uyumaz.
  14. Ben gözlüğümü takmadan okuyamam.
  15. Bilet almadan içeri giremezsiniz.
  16. Bu geceyi uyumadan geçirdim.
  17. Bunu yüzüme bakmadan söyledi.
  18. İyice düşünmeden karar verme.
  19. Seni görmeden gitmeyeceğim.
  20. Seni tanımadan ben mutlu değildim.
  21. Bu geceyi uyumadan geçirdim.
  22. Bilet almadan içeri giremezsiniz.
  23. Ben gözlüğümü takmadan okuyamam.
  24. Yeni ev almadan ben evde onarım yapmayacağım.
  1. Çekinmeden bana yalan söylüyorsun.
  2. Bir şey söylemeden eşyalarını toplayıp gitti.
  3. Hocamız dinlenmeden bize ders anlattı.
  4. Anneme söyle, işlerimi bitirmeden eve dönmeyeceğim.
  5. Ben İzmir'e gitmeden görüşelim.
  6. Şemsiyesini almadan çıkmış.
  7. Ellerini yıkamadan sofraya oturma.
  8. Her gün kahvaltı yapmadan işe gidiyor.
  9. Sınavı vermeden ben tatile gitmeyeceğim.
  10. Öğrenciler dinlenmeden sınava hazırlanıyorlar.
  11. Ev ödevlerini yapmadan iyi not alamazsın.
  12. İnsanlar su içmeden yaşayamazlar.
  13. Seninle barışmadan annem rahat uyumaz.
  14. Ben gözlüğümü takmadan okuyamam.
  15. Bilet almadan içeri giremezsiniz.
  16. Bu geceyi uyumadan geçirdim.
  17. Bunu yüzüme bakmadan söyledi.
  18. İyice düşünmeden karar verme.
  19. Seni görmeden gitmeyeceğim.
  20. Seni tanımadan ben mutlu değildim.
  21. Bu geceyi uyumadan geçirdim.
  22. Bilet almadan içeri giremezsiniz.
  23. Ben gözlüğümü takmadan okuyamam.
  24. Yeni ev almadan ben evde onarım yapmayacağım.
  1. Çekinmeden bana yalan söylüyorsun.
  2. Bir şey söylemeden eşyalarını toplayıp gitti.
  3. Hocamız dinlenmeden bize ders anlattı.
  4. Anneme söyle, işlerimi bitirmeden eve dönmeyeceğim.
  5. Ben İzmir'e gitmeden görüşelim.
  6. Şemsiyesini almadan çıkmış.
  7. Ellerini yıkamadan sofraya oturma.
  8. Her gün kahvaltı yapmadan işe gidiyor.
  9. Sınavı vermeden ben tatile gitmeyeceğim.
  10. Öğrenciler dinlenmeden sınava hazırlanıyorlar.
  11. Ev ödevlerini yapmadan iyi not alamazsın.
  12. İnsanlar su içmeden yaşayamazlar.
  13. Seninle barışmadan annem rahat uyumaz.
  14. Ben gözlüğümü takmadan okuyamam.
  15. Bilet almadan içeri giremezsiniz.
  16. Bu geceyi uyumadan geçirdim.
  17. Bunu yüzüme bakmadan söyledi.
  18. İyice düşünmeden karar verme.
  19. Seni görmeden gitmeyeceğim.
  20. Seni tanımadan ben mutlu değildim.
  21. Bu geceyi uyumadan geçirdim.
  22. Bilet almadan içeri giremezsiniz.
  23. Ben gözlüğümü takmadan okuyamam.
  24. Yeni ev almadan ben evde onarım yapmayacağım.