Деепричастие на -ip

При помощи деепричастия на -ip можно выразить действие, отвечающее на вопрос что сделав?. Иными словами то, что предшествует по времени главному действию (предложению).

Например:

Annem pencereyi açıp erkek kardeşimi çağırdı. — Мама, открыв окно, позвала моего брата.

В данном предложении глагол açıp (открыв) — деепричастие. Мы можем видеть, что деепричастие предшествует главному действию: то есть мама сначала открыла, а затем позвала брата.

В предложениях такое деепричастие всегда переводится вопросом что сделав?.

Формула образования:

основа глагола + аффикс -ip / -ip / -up / -üp

Аффиксы -ip / -ip / -up / -üp определяется согласно Закону гармонии гласных на «4»

Если основа глагола заканчивается на гласную, то между ней и суффиксом -ip / -ip / -up / -üp возникает промежуточная согласная  y .

Например: bekleyip (подождав), okuyup (прочитав) и т.д.

Помните, что эта форма не изменяется по лицам и числам.

Например:

местоимение bakmak — смотреть yaşamak — жить
ben (я) bak- ıp yaşa- y-ip
sen (ты) bak-ıp yaşa-y-ip
o (он, она, оно) bak-ıp yaşa-y-ip
biz (мы) bak-ıp yaşa-y-ip
siz (вы) bak-ıp yaşa-y-ip
onlar (они) bak- ıp yaşa- y-ip

Примеры в предложениях:

Annem sizi bekleyip uyudu. — Мама, подождав вас, уснула.

O kitaba bakıp hemen kapattı. — Он, посмотрев книгу, сразу ее закрыл.

Ben sabah kalkıp hemen işe gittim. — Рано утром встав, я сразу пошла на работу.

Alışveriş veriş listesini hazırlayıp markete gittik. — Составив список продуктов, мы пошли в магазин.

И последний момент ☺ Турки не стали себе усложнять жизнь и в отличие от европейских языков, форма деепричастия не меняется в зависимости от того, в каком времени стоит главное действие:

Evden çıkıp ben kapıyı anahtara kiritledim . — Выйдя из дома, я закрыла дверь на ключ.

Evden çıkıp biz kapıyı anahtara kilitleyeceğiz , merak etme. — Выйдя из дома, мы закроем дверь на ключ, не беспокойся.

Упражнения

Упражнение №1

Вставьте вместо пропусков нужные аффиксы

  1. Мама, открыв окно, позвала моего брата. – Annem pencereyi aç erkek kardeşimi çağırdı. (pencere – окно)
  2. Керим ушёл, подождав тебя десять-пятнадцать минут. – Kerim seni on-on beş dakika bekle gitti. (dakika – минута)
  3. Асийе, прочитав роман, вернула мне книгу. – Asiye romanı oku kitabı bana geri verdi. (kitap – книга)
  4. Рано утром встав, я сразу пошла на работу. – Ben sabah kalk hemen işe gittim. (iş – работа)
  5. Написав письмо, я положил его в конверт. – Ben mektubu yaz zarfa koydum. (zarf – конверт)
  6. Закончив делать уроки, мы с друзьями вышли на улицу. – Arkadaşlarla ev ödevimizi bitir sokağa çıktık. (sokak – улица)
  7. Составив список продуктов, мы пошли в магазин. – Alışveriş veriş listesini hazırla markete gittik. (market – магазин / маркет)
  8. Он, взяв со стола ключи от машины, поехал домой. – Masanın üzerinden arabanın anahtarını al eve gitti. (anahtar – ключ)
  9. Прочитав книгу, я вернул ее хозяину. – Kitabı oku sahibine geri verdim. (sahib – хозяин)
  10. Собрав твои игрушки, я положила их в ящик. – Oyuncaklarını topla kutuya koydum. (kutu – ящик)
  11. Написав эту историю, принеси ее мне. – Bu hikâyeyi yaz bana getir. (hikaye – история)
  12. Он, посмотрев книгу, сразу ее закрыл. – O kitaba bak hemen kapattı. (kapatmak – закрыть)
  13. Она, увидев гостей, очень обрадовалась. – O misafirleri gör çok sevindi. (misafir – гости)
  14. Моя мама, приготовив поесть, пошла спать. – Benim annem yemek hazırla uyumağa gitti. (uyumak – спать)
  15. Я, выучив турецкий язык, поеду работать в Стамбул. – Ben türkçeyi öğren Istanbula çalışmağa gideceğim. (öğrenmek – учить / изучить)
  16. Они, увидев меня, подошли поздороваться. – Onlar beni gör selam vermeye yaklaştılar. (selam vermek – поздароваться)
  17. Мои друзья, купив торт, пришли меня поздравить. – Benim arkadaşlarım pasta al beni tebrik etmeye geldiler. (pasta – торт)
  18. Посмотрев кино, я очень сильно растрогалась. – Filme bak ben çok duyğulandım. (duyğulanmak – растрогаться)
  19. Посмотрев фотографии родителей, я поняла, что сильно по ним соскучилась. – Annemgilin fotoğraflarını gör ben anladım ki onları çok özledim. (özlemek – скучать)
  20. Он пришел, купив бутылку молока. – Bir şişe süt al geldi. (şişe – бутылка)
  21. Поговорив с начальником, он вышел с завода. – Patronla konuş fabrikadan çıktı. (patron – начальник / директор)

Упражнение №2

Вставьте необходимое слово или фразу

  1. Annem pencereyi açıp çağırdı.
  2. Kerim seni dakika bekleyip gitti.
  3. Asiye romanı okuyup kitabı bana verdi.
  4. Ben sabah kalkıp işe gittim.
  5. Ben mektubu yazıp koydum.
  6. Arkadaşlarla ev ödevimizi bitirip çıktık.
  7. Alışveriş veriş hazırlayıp markete gittik.
  8. Masanın üzerinden alıp eve gitti.
  9. Kitabı okuyup geri verdim.
  10. topayıp kutuya koydum.
  11. Bu yazıp bana getir.
  12. O kitaba bakıp hemen .
  13. O misafirleri görup çok .
  14. Benim annem yemek hazırlayıp uyumağa .
  15. Ben türkçeyi öğrenip Istanbula gideceğim.
  16. Onlar beni görüp selam vermeye .
  17. Benim arkadaşlarım alıp beni tebrik etmeye geldiler.
  18. Filme bakıp ben çok .
  19. Annemgilin fotoğraflarına görüp ben anladım ki onları çok .
  20. Bir şişe alıp geldi.
  21. Patronla konuşup çıktı.

Упражнение №3

Переведите с русского на турецкий

  1. Мама, открыв окно, позвала моего брата. (pencere — окно)
  2. Керим ушёл, подождав тебя десять-пятнадцать минут. (dakika — минута)
  3. Асийе, прочитав роман, вернула мне книгу. (kitap — книга)
  4. Рано утром встав, я сразу пошла на работу. (iş — работа)
  5. Написав письмо, я положил его в конверт. (zarf — конверт)
  6. Закончив делать уроки, мы с друзьями вышли на улицу. (sokak — улица)
  7. Составив список продуктов, мы пошли в магазин. (market — магазин / маркет)
  8. Он взяв со стола ключи от машины и поехал домой. (anahtar — ключ)
  9. Прочитав книгу, я вернул ее хозяину. (sahib — хозяин)
  10. Собрав твои игрушки, я положила их в ящик. (kutu — ящик)
  11. Написав эту историю, принеси ее мне. (hikaye — история)
  12. Он, посмотрев книгу, сразу ее закрыл. (kapatmak — закрыть)
  13. Она, увидев гостей, очень обрадовалась. (misafir — гости)
  14. Моя мама, приготовив поесть, пошла спать. (uyumak — спать)
  15. Я, выучив турецкий язык, поеду работать в Стамбул. (öğrenmek — учить / изучить)
  16. Они, увидев меня, подошли поздороваться. (selam vermek — поздароваться)
  17. Мои друзья, купив торт, пришли меня поздравить. (pasta — торт)
  18. Посмотрев кино, я очень сильно растрогалась. (duyğulanmak — растрогаться)
  19. Посмотрев фотографии родителей, я поняла, что сильно по ним соскучилась. (özlemek — скучать)
  20. Он пришел, купив бутылку молока. (şişe — бутылка)
  21. Поговорив с начальником, он вышел с завода. (patron — начальник / директор)
  1. Annem pencereyi açıp erkek kardeşimi çağırdı.
  2. Kerim seni on-on beş dakika bekleyip gitti.
  3. Asiye romanı okuyup kitabı bana geri verdi.
  4. Ben sabah kalkıp hemen işe gittim.
  5. Ben mektubu yazıp zarfa koydum
  6. Arkadaşlarla ev ödevimiz i bitirip sokağa çıktık.
  7. Alışveriş listesini hazırlayıp markete gittik.
  8. Masanın üzerinden arabanın anahtarını alıp eve gitti
  9. Kitabı okuyup sahibine geri verdim.
  10. Oyuncaklarını topayıp kutuya koydum.
  11. Bu hikâyeyi yazıp bana getir
  12. O kitaba bakıp hemen kapattı.
  13. O misafirleri görup çok sevindi.
  14. Benim annem yemek hazırlayıp uyumağa gitti.
  15. Ben türkçeyi öğrenip Istanbula çalışmağa gideceğim
  16. Onlar beni görüp selam vermeye yaklaştılar.
  17. Benim arkadaşlarım pasta alıp beni tebrik etmeye geldiler.
  18. Filme bakıp ben çok duyğulandım.
  19. Annemgilin fotoğraflarını görüp ben anladım ki onları çok özledim.
  20. Bir şişe süt alıp geldi.
  21. Patronla konuşup fabrikadan çıktı.
  1. Annem pencereyi açıp erkek kardeşimi çağırdı.
  2. Kerim seni on-on beş dakika bekleyip gitti.
  3. Asiye romanı okuyup kitabı bana geri verdi.
  4. Ben sabah kalkıp hemen işe gittim.
  5. Ben mektubu yazıp zarfa koydum
  6. Arkadaşlarla ev ödevimiz i bitirip sokağa çıktık.
  7. Alışveriş listesini hazırlayıp markete gittik.
  8. Masanın üzerinden arabanın anahtarını alıp eve gitti
  9. Kitabı okuyup sahibine geri verdim.
  10. Oyuncaklarını topayıp kutuya koydum.
  11. Bu hikâyeyi yazıp bana getir
  12. O kitaba bakıp hemen kapattı.
  13. O misafirleri görup çok sevindi.
  14. Benim annem yemek hazırlayıp uyumağa gitti.
  15. Ben türkçeyi öğrenip Istanbula çalışmağa gideceğim
  16. Onlar beni görüp selam vermeye yaklaştılar.
  17. Benim arkadaşlarım pasta alıp beni tebrik etmeye geldiler.
  18. Filme bakıp ben çok duyğulandım.
  19. Annemgilin fotoğraflarını görüp ben anladım ki onları çok özledim.
  20. Bir şişe süt alıp geldi.
  21. Patronla konuşup fabrikadan çıktı.
  1. Annem pencereyi açıp erkek kardeşimi çağırdı.
  2. Kerim seni on-on beş dakika bekleyip gitti.
  3. Asiye romanı okuyup kitabı bana geri verdi.
  4. Ben sabah kalkıp hemen işe gittim.
  5. Ben mektubu yazıp zarfa koydum
  6. Arkadaşlarla ev ödevimiz i bitirip sokağa çıktık.
  7. Alışveriş listesini hazırlayıp markete gittik.
  8. Masanın üzerinden arabanın anahtarını alıp eve gitti
  9. Kitabı okuyup sahibine geri verdim.
  10. Oyuncaklarını topayıp kutuya koydum.
  11. Bu hikâyeyi yazıp bana getir
  12. O kitaba bakıp hemen kapattı.
  13. O misafirleri görup çok sevindi.
  14. Benim annem yemek hazırlayıp uyumağa gitti.
  15. Ben türkçeyi öğrenip Istanbula çalışmağa gideceğim
  16. Onlar beni görüp selam vermeye yaklaştılar.
  17. Benim arkadaşlarım pasta alıp beni tebrik etmeye geldiler.
  18. Filme bakıp ben çok duyğulandım.
  19. Annemgilin fotoğraflarını görüp ben anladım ki onları çok özledim.
  20. Bir şişe süt alıp geldi.
  21. Patronla konuşup fabrikadan çıktı.