Повелительное наклонение в польском языке. Tryb rozkazujący
Запишитесь на пробный урок! Пробный урок Войти

Повелительное наклонение в польском языке. Tryb rozkazujący

Обращение в польском языке несколько отличается от русского.

Когда мы обращаемся к полякам в уважительной форме, мы говорим с ними в третьем лице, то есть как будто человек, к которому мы обращаемся, не присутствует при этом. Для такого обращения нам нужны слова господин / госпожа ( pan / pani ). Глагол в таком случае стоит в форме как для «он, она».

Если мы обращаемся уважительно к нескольким мужчинам, то мы говорим panowie , к нескольким женщинам — panie , а для обращения к смешанной группе людей существует слово państwo , которое соответствует нашему «дамы и господа».

как скажем мы как скажут поляки
Na co Pani tu czeka? Чего вы здесь ждете? Чего пани здесь ждет?
Przepraszam, mogę Pani zapytać? Извините, могу я Вас спросить? Извините, могу ли я пани спросить?
Czy wie Pan coś o tym? Вы об этом что-нибудь знаете? Пан об этом что-нибудь знает?
Czy może Pan to skserować? Вы можете это отксерокопировать? Пан может это отксерокопировать?
Panie mogą iść do domu. Вы можете идти домой. Пани могут идти домой.
Czym mogę Państwu pomóc? Чем я могу Вам помочь? Чем я могу господам помочь?
Kiedy Państwo wracają? Когда Вы возвращаетесь? Когда господа возвращаются?

В польском языке есть 4 варианта обращения:

  • на «ты» (сделай что-либо)
  • на «вы», когда с каждым можно говорить на «ты» (сделайте)
  • вежливое «Вы»
  • обращение на «мы» (давайте сделаем)

Обращение на «ты»

У глаголов 1 и 2 групп нам нужно просто убрать личное окончание от глагола в форме ты (Спряжение глаголов в настоящем времени): ucz ysz , nos isz , idz iesz , pisz esz

Ucz mnie! — Учи меня!
Noś tę sukienkę! — Носи это платье!
Idź do domu! — Иди домой!
Pisz szybciej! — Пиши быстрее!
Nie krzycz na mnie! — Не кричи на меня!
Nawet nie wyjmuj komórki z kieszeni! — Даже не вынимай телефон из кармана!

Если основа глагола оканчивается на несколько согласных подряд, вместо окончания нужно поставить -ij или -yj

Krzyknąć — krzykn iesz — krzykn ij ! Крикнуть — крикнешь — крикни!
Wyjąć — wyjm iesz — wyjm ij ! Вынуть — вынешь — вынь!

Глаголы 3 и 4 спряжения образуют повелительное на Ты немного иначе: они требуют замены окончания инфинитива ( -ać , -eć ) на окончание -aj (для 3 спряжения) и -ej (для 4)

Czyt aj więcej! — Читай больше!
Słuch aj mamy! — Слушай маму!
D aj mi to! — Дай мне это!
Mi ej nadzieję! — Надейся!

Глаголы исключения, которые нужно просто запомнить:

Jeść — jedz ! Есть — ешь!
Powiedzieć — powiedz ! Сказать — скажи!
Zrozum mnie! Пойми меня!

Обращение на «вы» (во множественном числе)

К форме, когда мы обращаемся на ты, нужно просто прибавить окончание -cie

Ucz Uczcie się dobrze! Учитесь хорошо!
Noś Noście spódnice! Носите юбки!
Idź Idźcie do kina sami! Идите в кино сами!
Pisz Piszcie listy do rodziców! Пишите письма родителям!
Krzyknij Krzyknijcie głośniej! Крикните громче!
Wyjmij Wyjmijcie z pudełka kartkę! Выньте из коробки листочек.
Czytaj Czytajcie książki, a nie magazyny! Читайте книги, а не журналы!
Słuchaj Słuchajcie więcej swoje serce! Слушайте больше свое сердце!
Daj Dajcie spokój! Оставьте меня в покое! (Дайте покоя!)
Miej Miejcie na uwadze! Имейте ввиду!
Jedz Jedzcie warzywa, nie słodycze! Ешьте овощи, а не сладости!
Powiedz Powiedzcie mi o swoich planach. Расскажите мне о своих планах!

Уважительное обращение на «Вы»

Когда мы хотим обратиться вежливо к человеку или к группе людей, где мы ко всем на Вы, в польском языке не используется повелительное наклонение, это крайне невежливо. Это нужно запомнить.

Для такого обращения мы будем пользоваться дословно конструкцией «прошу сделать что-либо».

Например:

Proszę usiąść. — Садитесь, пожалуйста, / прошу садиться.
Proszę wejść. — Войдите, пожалуйста.
Proszę ukazać dowód. — Пожалуйста, покажите паспорт.
Proszę zejść n adół. — Спуститесь, пожалуйста, вниз.
Proszę nie dotykać rękami. — Пожалуйста, не трогайте руками.

«Давайте»

В русском языке мы говорим «давайте сделаем что-нибудь», а в польском языке за этот оборот отвечает обращение на Мы.

Образуется очень просто: к форме на Ты прибавляется окончание -my :

Ucz Uczmy się języków obcych! Давайте изучать иностранные языки!
Miej Miejmy cierpliwość! Давайте будем терпеливее!
Wyjmij Wyjmijmy kota z rury! Давай вынем кота из трубы!
Słuchaj Słuchajmy muzyki! Давай слушать музыку!
Jedz Jedzmy jak najmniej! Давай есть как можно меньше!
Powiedz Powiedzmy tak… Скажем так… (устойчивое выражение)

Возвратные

Если у нас глагол возвратный, то есть с частицей się , то чаще всего она будет находиться после глагола.

Однако исключения и другие позиции в предложении тоже возможны.

Niech oni się nie ruszają ! — Пусть они не двигаются!
Bój się zarazić się grypą! — Бойся заразиться гриппом!
Trzymaj się ! — Держись!
Nie spóżniajcie się ! — Не опаздывайте!

Ещё один важный аспект. Мы можем обращаться к полякам официально на Пан / Пани, но ещё более уважительным является конструкция Czy mógłby Pan … / Czy mogłaby Pani … Эта конструкция используется¸ когда мы просим кого-то сделать что-то.

После выражения «Могли бы Вы» идёт глагол в неопределённой форме.

Czy mógłby Pan mi powiedzieć… — Могли бы Вы сказать мне (= Скажите мне, пожалуйста) …

Czy mogłaby Pani dać mi długopis? — Могли бы Вы дать мне ручку (= Дайте мне, пожалуйста, ручку).

Упражнения

Упражнение №1

Поставьте глагол в правильную форму

  1. Пожалуйста, говорите медленнее. wolniej. (proszę – пожалуйста; mówić – говорить; wolniej – медленнее)
  2. Открой окно, очень тебя прошу. okno, bardzo Cię proszę. (otworzyć – открыть; okno – окно; bardzo – очень; proszę – пожалуйста (прошу))
  3. Ты бы мог сделать мне кофе? Czy mi kawę? (móc – мочь; zrobić – сделать; kawa – кофе)
  4. Обязательно купи эту книжку! Obowiązkowo tę książkę! (obowiązkowo – обязательно; kupić – купить; ta książka – эта книжка)
  5. Поиграем-ка в покер вечером. w pokera wieczorem. (zagrać – поиграть; poker – покер; wieczorem – вечером)
  6. Будь терпелива, в жизни (жизнь имеет) много сюрпризов. cierpliwa, życie ma dużo niespodzianek. (być cierpliwym – быть терпеливым, терпеть; życie – жизнь; mieć – иметь; dużo – много; niespodzianka – сюрприз)
  7. У тебя болит голова? Иди к врачу. Czy boli Cię głowa? do lekarza. (bolieć – болеть; głowa – голова; iść – идти; lekarz – врач)
  8. Не опаздывай, я буду ждать тебя в 12. Nie , będę czekać na Ciebie o 12. (spóźniać się – опаздывать; czekać na – ждать (кого-то, что-то))
  9. Забудь об этом свидании, он не придёт. o tej randce, on nie przyjdzie. (Zapomnieć – забыть; randka – свидание; przyjść – прийти)
  10. Умойся, причешись и надень самое красивое платье. , i najładniejszą sukienkę. (Umyć się – умыться; uczesać się – причесаться; i – и; założyć – надеть; najładniejsza sukienka – самое красивое платье)
  11. Поспеши, магазин открыт до 21. , sklep jest czynny do 21. (Pospieszyć się – поспешить; sklep – магазин; być – быть; czynny – открытый, рабочий)
  12. Не волнуйся за меня, я справлюсь. Nie o mnie, poradzę sobie. (martwić się – волноваться, беспокоиться; poradzić sobie – справиться)
  13. Пожалуйста, закрывайте двери. drzwi. (proszę – пожалуйста; zamykać – закрывать; drzwi – двери)
  14. Не мешай мне, я очень занята. Nie mi, jestem bardzo zajęta. (przeszkadzać – мешать; być – быть; bardzo – очень; zajęty – занятой)
  15. Позвони мне очень срочно! do mnie bardzo pilnie! (zadzwonić do – позвонить (кому-то), bardzo – очень; pilnie – срочно)
  16. Будь осторожен на дороге, скользко! na drogę, jest ślizko! (uważać – быть осторожным; droga – дорога; ślizko – скользко)
  17. Пожалуйста, откройте книгу на странице 12 и читайте текст. książkę na stronie 12 i czytać tekst. (proszę – пожалуйста; Państwo – Вы (уважительно к множественному числу), otworzyć – открыть; książka – книжка; strona – страница, сторона; i – и; czytać – читать; tekst – текст)
  18. Не отвечай на все вопросы сразу. Nie na wszystkie pytania od razu. (odpowiadać – отвечать; wszystkie pytania – все вопросы; od razu – сразу)
  19. Давай купим эту сковороду, всегда пригодится. tę patelnię, zawsze się przyda. (Kupić – купить; ta patelnia – эта сковорода; zawsze – всегда; przydać się – пригодиться)
  20. Пожалуйста, слушайте меня очень внимательно. mnie bardzo uważnie. (proszę – пожалуйста; słuchać – слушать; mnie – меня; bardzo – очень; uważnie – внимательно)
  21. Сделай перерыв, тебе нужен отдых. przerwę, potrzebujesz odpoczynku. (zrobić – сделать; przerwa – перерыв; potrzebować – нуждаться; odpoczynek – отдых)
  22. Не забудь о дне рождения Каролины. Nie o urodzinach Karoliny. (zapomnieć – забыть; urodziny – день рождения)
  23. Извините, пожалуйста (Очень извиняюсь)! Могли бы Вы (муж) разменять 100 злотых? Przepraszam bardzo! Czy 100 złotych? (Przepraszać – извиняться; bardzo – очень; móc – мочь; rozmienić – разменять; złoty – злотый)
  24. Никогда не смотри на меня таким взглядом. Nigdy nie na mnie takim wzrokiem. (Nigdy – никогда; patrzeć – смотреть; na mnie – на меня; taki wzrok – такой взгляд)
  25. Могли бы Вы (жен) показать, где находится почта? Czy , gdzie znajduje się poczta? (móc – мочь; pokazać – показать; gdzie – где; znajdować się – находиться; poczta – почта)
  26. Не говори так о своих знакомых. Nie tak o swoich znajomych. (mówić – говорить; tak – так; swoi znajomi – свои знакомые)
  27. Возьми кружку с верхней полки. kubek z górnej półki. (wziąć – взять; kubek – кружка; górna półka – верхняя полка)
  28. Идём-ка в кино сегодня вечером. do kina dziś wieczorem. (Chodzić – ходить; kino – кинотеатр; dziś – сегодня; wieczorem – вечером)
  29. Как можно столько болтать? Уже оставь меня в покое (дай мне покой)! Jak można tyle gadać? Już mi spokój! (Jak – как; można – можно; tyle – столько; gadać – болтать; już – уже; dać spokój – оставить в покое)
  30. Пусть она не говорит со мной так громко. do mnie tak głośno. (Niech – пусть; mówić – говорить; tak głośno – так громко)
Правильные ответы
1 из 3

Упражнение №2

Впишите перевод слова или фразы

  1. Proszę mówić .
  2. Otwórz , Cię proszę.
  3. Czy mógłbyś zrobić mi ?
  4. kup tę książkę!
  5. Zagrajmy .
  6. Bądź , życie ma .
  7. Czy boli Cię ? Idź .
  8. Nie spóźniaj się, będę na Ciebie o 12.
  9. Zapomnij , on nie przyjdzie.
  10. Umyj się, uczesz się i załóź .
  11. Pospiesz się, do 21.
  12. Nie martw się o mnie, .
  13. Proszę zamykać .
  14. Nie przeszkadzaj mi, jestem .
  15. Zadzwoń do mnie !
  16. Uważaj na drogę, jest !
  17. Proszę Państwa otworzyć książkę 12 i .
  18. Nie odpowiadaj .
  19. Kupmy , zawsze się przyda.
  20. Proszę słuchać mnie .
  21. Zrób , .
  22. Nie zapomnij Karoliny.
  23. Przepraszam bardzo! Czy mógłby Pan 100 złotych?
  24. Nigdy nie patrz na mnie .
  25. Czy mogłaby Pani pokazać, gdzie .
  26. Nie mów tak .
  27. Weź kubek .
  28. Chodźmy do kina .
  29. Jak można ? Już daj mi spokój!
  30. Niech ona nie mówi do mnie .
Правильные ответы
2 из 3

Упражнение №3

Переведите на польский язык

  1. Пожалуйста, говорите медленнее. (Proszę — пожалуйста, mówić — говорить, wolniej — медленнее)
  2. Открой окно, очень тебя прошу. (Otworzyć — открыть, okno — окно, bardzo — очень, proszę — пожалуйста (прошу))
  3. Ты бы мог сделать мне кофе? (móc — мочь, zrobić — сделать, kawa — кофе)
  4. Обязательно купи эту книжку! (Obowiązkowo — обязательно, kupić — купить, ta książka — эта книжка)
  5. Поиграем-ка в покер вечером. (Zagrać — поиграть, poker — покер, wieczorem — вечером)
  6. Будь терпелива, в жизни (жизнь имеет) много сюрпризов. (być cierpliwym — быть терпеливым, терпеть, życie — жизнь, mieć — иметь, dużo — много, niespodzianka — сюрприз)
  7. У тебя болит голова? Иди к врачу. (bolieć — болеть, głowa — голова, iść — идти, lekarz — врач)
  8. Не опаздывай, я буду ждать тебя в 12. (spóźniać się — опаздывать, czekać na — ждать (кого-то, что-то))
  9. Забудь об этом свидании, он не придёт. (Zapomnieć — забыть, randka — свидание, przyjść — прийти)
  10. Умойся, причешись и надень самое красивое платье. (Umyć się — умыться, uczesać się — причесаться, i — и, założyć — надеть, najładniejsza sukienka — самое красивое платье)
  11. Поспеши, магазин открыт до 21. (Pospieszyć się — поспешить, sklep — магазин, być — быть, czynny — открытый, рабочий)
  12. Не волнуйся за меня, я справлюсь. (martwić się — волноваться, беспокоиться, poradzić sobie — справиться)
  13. Пожалуйста, закрывайте двери. (Proszę — пожалуйста, zamykać — закрывать, drzwi — двери)
  14. Не мешай мне, я очень занята. (przeszkadzać — мешать, być — быть, bardzo — очень, zajęty — занятой)
  15. Позвони мне очень срочно! (Zadzwonić do — позвонить (кому-то), bardzo — очень, pilnie — срочно)
  16. Будь осторожен на дороге, скользко! (Uważać — быть осторожным, droga — дорога, ślizko — скользко)
  17. Пожалуйста, откройте книгу на странице 12 и читайте текст. (Proszę — пожалуйста, Państwo — Вы (уважительно к множественному числу), otworzyć — открыть, książka — книжка, strona — старница, сторона, i — и, czytać — читать, tekst — текст)
  18. Не отвечай на все вопросы сразу. (odpowiadać — отвечать, wszystkie pytania — все вопросы, od razu — сразу)
  19. Давай купим эту сковороду, всегда пригодится. (Kupić — купить, ta patelnia — эта сковорода, zawsze — всегда, przydać się — пригодиться)
  20. Пожалуйста, слушайте меня очень внимательно. (Proszę — пожалуйста, słuchać — слушать, mnie — меня, bardzo — очень, uważnie — внимательно)
  21. Сделай перерыв, тебе нужен отдых. (Zrobić — сделать, przerwa — перерыв, potrzebować — нуждаться, odpoczynek — отдых)
  22. Не забудь о дне рождения Каролины. (zapomnieć — забыть, urodziny — день рождения)
  23. Извините, пожалуйста (Очень извиняюсь)! Могли бы Вы (муж) разменять 100 злотых? (Przepraszać — извиняться, bardzo — очень, móc — мочь, rozmienić — разменять, złoty — злотый)
  24. Никогда не смотри на меня таким взглядом. (Nigdy — никогда, patrzeć — смотреть, na mnie — на меня, taki wzrok — такой взгляд)
  25. Могли бы Вы (жен) показать, где находится почта? (móc — мочь, pokazać — показать, gdzie — где, znajdować się — находиться, poczta — почта)
  26. Не говори так о своих знакомых. (mówić — говорить, tak — так, swoi znajomi — свои знакомые)
  27. Возьми кружку с верхней полки. (wziąć — взять, kubek — кружка, górna półka — верхняя полка)
  28. Идём-ка в кино сегодня вечером. (Chodzić — ходить, kino — кинотеатр, dziś — сегодня, wieczorem — вечером)
  29. Как можно столько болтать? Уже оставь меня в покое (дай мне покой)! (Jak — как, można — можно, tyle — столько, gadać — болтать, już — уже, dać spokój — оставить в покое)
  30. Пусть она не говорит со мной так громко. (Niech — пусть, mówić — говорить, tak głośno — так громко)
Правильные ответы
3 из 3
Скачать PDF
  1. Proszę mówić wolniej.
  2. Otwórz okno, bardzo Cię proszę.
  3. Czy mógłbyś zrobić mi kawę?
  4. Obowiązkowo kup tę książkę!
  5. Zagrajmy w pokera wieczorem.
  6. Bądź cierpliwa, życie ma dużo niespodzianek.
  7. Czy boli Cię głowa? Idź do lekarza.
  8. Nie spóźniaj się, będę czekać na Ciebie o 12.
  9. Zapomnij o tej randce, on nie przyjdzie.
  10. Umyj się, uczesz się i załóź najładniejszą sukienkę.
  11. Pospiesz się, sklep jest czynny do 21.
  12. Nie martw się o mnie, poradzę sobie.
  13. Proszę zamykać drzwi.
  14. Nie przeszkadzaj mi, jestem bardzo zajęta.
  15. Zadzwoń do mnie bardzo pilnie!
  16. Uważaj na drogę, jest ślizko!
  17. Proszę Państwa otworzyć książkę na stronie 12 i czytać tekst.
  18. Nie odpowiadaj na wszystkie pytania od razu.
  19. Kupmy tę patelnię, zawsze się przyda.
  20. Proszę słuchać mnie bardzo uważnie.
  21. Zrób przerwę, potrzebujesz odpoczynku.
  22. Nie zapomnij o urodzinach Karoliny.
  23. Przepraszam bardzo! Czy mógłby Pan rozmienić 100 złotych?
  24. Nigdy nie patrz na mnie takim wzrokiem.
  25. Czy mogłaby Pani pokazać, gdzie znajduje się poczta.
  26. Nie mów tak o swoich znajomych.
  27. Weź kubek z górnej półki.
  28. Chodźmy do kina dziś wieczorem.
  29. Jak można tyle gadać? Już daj mi spokój!
  30. Niech ona nie mówi do mnie tak głośno.
  1. Proszę mówić wolniej.
  2. Otwórz okno, bardzo Cię proszę.
  3. Czy mógłbyś zrobić mi kawę?
  4. Obowiązkowo kup tę książkę!
  5. Zagrajmy w pokera wieczorem.
  6. Bądź cierpliwa, życie ma dużo niespodzianek.
  7. Czy boli Cię głowa? Idź do lekarza.
  8. Nie spóźniaj się, będę czekać na Ciebie o 12.
  9. Zapomnij o tej randce, on nie przyjdzie.
  10. Umyj się, uczesz się i załóź najładniejszą sukienkę.
  11. Pospiesz się, sklep jest czynny do 21.
  12. Nie martw się o mnie, poradzę sobie.
  13. Proszę zamykać drzwi.
  14. Nie przeszkadzaj mi, jestem bardzo zajęta.
  15. Zadzwoń do mnie bardzo pilnie!
  16. Uważaj na drogę, jest ślizko!
  17. Proszę Państwa otworzyć książkę na stronie 12 i czytać tekst.
  18. Nie odpowiadaj na wszystkie pytania od razu.
  19. Kupmy tę patelnię, zawsze się przyda.
  20. Proszę słuchać mnie bardzo uważnie.
  21. Zrób przerwę, potrzebujesz odpoczynku.
  22. Nie zapomnij o urodzinach Karoliny.
  23. Przepraszam bardzo! Czy mógłby Pan rozmienić 100 złotych?
  24. Nigdy nie patrz na mnie takim wzrokiem.
  25. Czy mogłaby Pani pokazać, gdzie znajduje się poczta.
  26. Nie mów tak o swoich znajomych.
  27. Weź kubek z górnej półki.
  28. Chodźmy do kina dziś wieczorem.
  29. Jak można tyle gadać? Już daj mi spokój!
  30. Niech ona nie mówi do mnie tak głośno.
  1. Proszę mówić wolniej.
  2. Otwórz okno, bardzo Cię proszę.
  3. Czy mógłbyś zrobić mi kawę?
  4. Obowiązkowo kup tę książkę!
  5. Zagrajmy w pokera wieczorem.
  6. Bądź cierpliwa, życie ma dużo niespodzianek.
  7. Czy boli Cię głowa? Idź do lekarza.
  8. Nie spóźniaj się, będę czekać na Ciebie o 12.
  9. Zapomnij o tej randce, on nie przyjdzie.
  10. Umyj się, uczesz się i załóź najładniejszą sukienkę.
  11. Pospiesz się, sklep jest czynny do 21.
  12. Nie martw się o mnie, poradzę sobie.
  13. Proszę zamykać drzwi.
  14. Nie przeszkadzaj mi, jestem bardzo zajęta.
  15. Zadzwoń do mnie bardzo pilnie!
  16. Uważaj na drogę, jest ślizko!
  17. Proszę Państwa otworzyć książkę na stronie 12 i czytać tekst.
  18. Nie odpowiadaj na wszystkie pytania od razu.
  19. Kupmy tę patelnię, zawsze się przyda.
  20. Proszę słuchać mnie bardzo uważnie.
  21. Zrób przerwę, potrzebujesz odpoczynku.
  22. Nie zapomnij o urodzinach Karoliny.
  23. Przepraszam bardzo! Czy mógłby Pan rozmienić 100 złotych?
  24. Nigdy nie patrz na mnie takim wzrokiem.
  25. Czy mogłaby Pani pokazać, gdzie znajduje się poczta.
  26. Nie mów tak o swoich znajomych.
  27. Weź kubek z górnej półki.
  28. Chodźmy do kina dziś wieczorem.
  29. Jak można tyle gadać? Już daj mi spokój!
  30. Niech ona nie mówi do mnie tak głośno.

Выберите язык

language Английский language Немецкий language Французский language Испанский language Итальянский language Чешский language Нидерландский language Шведский language Греческий language Датский language Китайский language Норвежский language Польский language Португальский language Словацкий language Турецкий language Финский language Японский